Podstawa prawna: Ustawa z dnia 06 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (Dz. U. 2022 r. Poz. 671); Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia z dnia 27 grudnia 2023 r. w sprawie wzoru dowodu osobistego, jego wydawania i odbioru oraz utraty, uszkodzenia, unieważnienia i zwrotu (Dz. U. z 2023, poz. 2798); Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 października 2011 r. w sprawie określenia wzorów wniosków o udostępnienie danych z Rejestru Dowodów Osobistych oraz dokumentacji związanej z dowodami osobistymi (Dz. U z 2015 r., poz. 1604); Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 listopada 2011 r. w sprawie opłat za udostępnienie danych z Rejestru Dowodów Osobistych i dokumentacji związanej z dowodami osobistymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 319).
Pełnoletni obywatel Rzeczypospolitej Polskiej zamieszkujący na jej terytorium jest obowiązany posiadać dowód osobisty, który w oparciu o przepisy prawa wydaje się nieodpłatnie !
Dowód osobisty jest dokumentem stwierdzającym tożsamość i obywatelstwo polskie osoby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi oraz na podstawie jednostronnych decyzji innych państw, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granic.
Dowód osobisty posiada warstwę graficzną i warstwę elektroniczną, która umożliwia jego posiadaczowi uwierzytelnianie w usługach online za pomocą profilu osobistego; składanie podpisu osobistego oraz potwierdzanie obecności w określonym czasie i miejscu.
Użycie certyfikatów zapisanych w warstwie elektronicznej dowodu jest możliwe po uprzednim ustaleniu przez posiadacza dowodu osobistego kodów dla każdego z tych certyfikatów. Ustalenie kodów następuje w siedzibie organu gminy przy odbiorze dowodu osobistego lub w każdym czasie po jego odbiorze.
Dokumenty wymagane w związku z ubieganiem się o dowód osobisty
jedna aktualna kolorowa fotografia (wykonana nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku) o wymiarach 3,50 cm × 4,50 cm, wykonaną na jednolitym jasnym tle,
z równomiernym oświetleniem, mającą dobrą ostrość oraz odwzorowującą naturalny kolor skóry, oraz obejmującą wizerunek od wierzchołka głowy do górnej części barków, tak aby twarz zajmowała 70-80% fotografii. Fotografia powinna przedstawiać osobę w pozycji frontalnej,
z zachowaniem symetrii w pionie, bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami, patrzącą na wprost z otwartymi oczami nieprzesłoniętymi włosami, z naturalnym wyrazem twarzy
i zamkniętymi ustami. Do wniosku składanego w postaci elektronicznej załącza się plik zawierający fotografię o rozdzielczości co najmniej 492 x 633 piksele i wielkości nieprzekraczającej 2,5 MB, tak aby fotografia zachowywała proporcje odpowiadające fotografii o wymiarach 35 x 45 mm i spełniała wymogi, o których mowa powyżej,
dotychczasowy dowód osobisty lub ważny dokument paszportowy – w celu ustalenia tożsamości,a w przypadku osób, które nabyły obywatelstwo polskie, na podstawie posiadanego dokumentu podróży lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,
na żądanie organu w przypadku niezgodności danych zawartych we wniosku z danymi zawartymi w Rejestrze Dowodów Osobistych lub rejestrze PESEL – skrócony odpis polskiego aktu urodzenia albo skrócony odpis polskiego aktu małżeństwa lub orzeczenie sądu
w przypadku niezgodności danych osobowych, oraz decyzję w sprawie potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego.
1.Wniosek o wydanie dowodu osobistego składa się w organie dowolnej gminy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek składa się osobiście na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej wypełnionym przez organ gminy na podstawie danych podanych przez wnioskodawcę i danych pobranych z rejestru PESEL, podpisanym przez wnioskodawcę za pomocą urządzenia umożliwiającego złożenie i odwzorowanie podpisu własnoręcznego.
Wniosek o wydanie dowodu osobistego osobie do 12. roku życia można złożyć na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej, opatrzonym kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. W imieniu osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych lub posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych ubiegającej się o wydanie dowodu osobistego wniosek składa rodzic, opiekun prawny lub kurator., przy czym zgodnie z art. 27 ustawy o dowodach osobistych wymagana jest obecność takiej osoby przy składaniu wniosku - wyjątek stanowią osoby, które nie ukończyły 5 roku życia.
Wyjątek:
Jeżeli złożenie wniosku o wydanie dowodu osobistego jest niemożliwe w organie gminy, wnioskodawca o niemożności złożenia wniosku o wydanie dowodu osobistego spowodowanej chorobą, niepełnosprawnością lub inną niedającą się pokonać przeszkodą powiadamia organ gminy, który po uprawdopodobnieniu przez wnioskodawcę zaistniałego przypadku zapewnia przyjęcie wniosku w miejscu pobytu tej osoby, chyba że okoliczności nie pozwalają na przyjęcie tego wniosku. Takim organ gminy w danym przypadku jest organ gminy będącej siedzibą władz powiatu, na terenie którego przebywa osoba lub organ miasta na prawach powiatu, na terenie którego przebywa osoba.
W przypadku gdy złożenie wniosku o wydanie dowodu osobistego w trybie określonym wyżej okaże się nieuzasadnione, odmawia się przyjęcia wniosku w miejscu wskazanym przez wnioskodawcę oraz poucza się go o konieczności złożenia wniosku w formie, o której mowa w art. 24 ust. 3.
2.Dowód osobisty odbiera się osobiście w siedzibie organu gminy, w którym został złożony wniosek. Przy odbiorze dokumentu organ gminy przekazuje posiadaczowi dowodu osobistego do jego wyłącznej dyspozycji kod umożliwiający odblokowanie certyfikatu identyfikacji i uwierzytelnienia oraz certyfikatu podpisu osobistego w formie umożliwiającej odczytanie zapisanych danych osobom
z dysfunkcjami wzroku. Osoba odbierająca nowy dowód osobisty przedkłada dotychczasowy dowód osobisty, o ile nie została zgłoszona jego utrata. Przy odbiorze dowodu osobistego następuje ustalenie kodów dla każdego z certyfikatów. Kody można również ustalić w innym czasie po odbiorze dowodu osobistego.
3.Wymiana dowodu osobistego - wydanie nowego dowodu osobistego następuje w przypadku:
1) upływu terminu ważności dowodu osobistego albo upływu terminu ważności dowodu osobistego w przypadku, o którym mowa w art. 12g ust. 3;
2) zmiany danych zawartych w dowodzie osobistym, z wyjątkiem zmiany nazwy organu wydającego oraz zmiany nazwy miejsca urodzenia;
3) zmiany wizerunku twarzy posiadacza dowodu osobistego w stosunku do wizerunku twarzy zamieszczonego w dowodzie osobistym w stopniu utrudniającym lub uniemożliwiającym identyfikację jego posiadacza;
4) utraty lub uszkodzenia dowodu osobistego w stopniu utrudniającym lub uniemożliwiającym identyfikację jego posiadacza;
4a) unieważnienia certyfikatów, o których mowa w art. 12a ust. 1 pkt 2-4;
4b) żądania wymiany dowodu osobistego:
a) na dowód osobisty z warstwą elektroniczną,
b) w którego warstwie elektronicznej nie ma zamieszczonego certyfikatu podpisu osobistego lub certyfikatu identyfikacji i uwierzytelnienia,
c) uniemożliwiającego identyfikację i uwierzytelnienie lub złożenie podpisu osobistego;
d) którego warstwa elektroniczna nie zawiera odcisków palców;
4c) ubezwłasnowolnienia całkowitego posiadacza dowodu osobistego, w którego dowodzie osobistym został zamieszczony certyfikat identyfikacji i uwierzytelnienia lub certyfikat podpisu osobistego, albo ubezwłasnowolnienia częściowego posiadacza dowodu osobistego, w którego dowodzie osobistym został zamieszczony certyfikat podpisu osobistego;
5) przekazania do organu gminy lub do konsula Rzeczypospolitej Polskiej przez osobę trzecią znalezionego dowodu osobistego;
5a) uprawdopodobnienia przez posiadacza dowodu osobistego podejrzenia nieuprawnionego wykorzystania jego danych osobowych, w tym serii i numeru dowodu osobistego;
5b) stwierdzenia przez organ gminy wady technicznej dowodu osobistego lub błędnej personalizacji.
4.Posiadacz dowodu osobistego, którego dowód osobisty został utracony lub uszkodzony, zgłasza niezwłocznie, osobiście ten fakt organowi dowolnej gminy, a posiadacz dowodu osobistego przebywający poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - dowolnemu konsulowi Rzeczypospolitej Polskiej. Zgłoszenia dokonujemy na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym czytelnym podpisem. Można dokonać zgłoszenia na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej, po opatrzeniu kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem zaufanym, w organie gminy, który wydał dowód osobisty, za pomocą usługi elektronicznej udostępnionej przez ministra właściwego do spraw informatyzacji po uwierzytelnieniu w sposób określony w art. 20a ust. 1 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne może dokonać posiadacz dowodu osobistego.
Posiadaczowi dowodu osobistego, który dokonał osobistego zgłoszenia organowi gminy lub konsulowi Rzeczypospolitej Polskiej utraty lub uszkodzenia dowodu osobistego, wydaje się zaświadczenie
o utracie lub uszkodzeniu dowodu osobistego. Posiadaczowi dowodu osobistego, który dokonał zgłoszenia utraty lub uszkodzenia dowodu osobistego w formie dokumentu elektronicznego, oraz posiadaczowi dowodu osobistego przebywającemu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, który dokonał tego zgłoszenia w formie pisemnej za pomocą poczty lub telefaksu, zaświadczenie o utracie lub uszkodzeniu dowodu osobistego wydaje się na żądanie. Zaświadczenie o utracie lub uszkodzeniu dowodu osobistego jest ważne do czasu wydania nowego dowodu osobistego, nie dłużej jednak niż przez 2 miesiące i jest wydawane nieodpłatnie.
5.Organ gminy na wniosek zainteresowanej osoby, złożony na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem, lub w postaci elektronicznej, opatrzonym kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, wydaje zaświadczenie zawierające pełny odpis danych, o których mowa w art. 56 ust. 1 pkt 1, 2, 2b, 3, 4, 4a, 7 i 8, dotyczących tej osoby, przetwarzanych przez ten organ w Rejestrze Dowodów Osobistych.
Zaświadczenie sporządza się, w zależności od żądania wnioskodawcy, na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem lub w postaci elektronicznej, opatrzonym kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Osoba, której dane są przetwarzane w Rejestrze Dowodów Osobistych, ma prawo wglądu do swoich danych, o których mowa w ust. 1, przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, po uwierzytelnieniu się w sposób określony w art. 20a ust. 1 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
Opłata skarbowa za wydanie powyższego zaświadczenia wynosi 17,00 zł – art. 1 ust. 1 pkt. 1b) ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2111).
6.Organy gmin, w zakresie posiadanego dostępu udostępnia w trybie jednostkowym dane z Rejestru Dowodów Osobistych, z wyłączeniem danych biometrycznych w zakresie odcisków palców.
Do korzystania z udostępniania danych w trybie jednostkowym uprawnione są:
- w zakresie niezbędnym do realizacji zadań określonych w ustawach szczególnych:
1) a) podmioty, o których mowa w art. 66 ust. 3 pkt 1-11, -nieodpłatnie
b) sądy; -nieodpłatnie
2) inne podmioty odpłatnie – jeżeli:
a) wykażą w tym interes prawny, lub
b) wykażą w tym interes faktyczny, a podmiot udostępniający dane uzyska zgodę osoby, której udostępniane dane dotyczą.
Opłatę za udostępnianie danych zgromadzonych w Rejestrze Dowodów Osobistych w trybie jednostkowym ustała się w wysokości 31 zł za dane dotyczące jednego dokumentu lub dane dotyczące jednej osoby.
Organy gmin oraz konsulowie Rzeczypospolitej Polskiej udostępniają dokumentację związaną z dowodami osobistymi znajdującą się w ich posiadaniu, z wyjątkiem dokumentu, o którym mowa w art. 62 ust. 4 pkt 5. Dokumentację udostępnia się na uzasadniony wniosek złożony przez uprawniony podmiot.
Do uzyskania dostępu do dokumentacji związanej z dowodami osobistymi są uprawnione:
1) podmioty, o których mowa w art. 66 ust. 3 pkt 1-11 – nieodpłatnie;
2) sądy – nieodpłatnie;
3) inne podmioty - jeżeli wykażą interes prawny - odpłatnie.
Opłatę za udostępnianie dokumentacji związanej z dowodami osobistymi ustala się w wysokości 31 zł za dokumentację związaną z jednym dowodem osobistym.